PANGASTRİT NEDİR?
PANGASTRİT nedir sorusunu yanıtlamadan önce, GASTRİT nedir bunu tanımlamamız daha doğru olacaktır. Çünkü PANGASTRİT gastrit olgularını tanımlayan başlıklardan sadece bir tanesidir. GASTRİT, mide iç tabakasının birçok sebepten kaynaklı olarak iltihaplanması durumudur. Gastritler de kendi içerisinde süresine bağlı olarak, son üç hafta gelişmiş ise AKUT GASTRİT, altı hafta veya daha uzun süreden beri devamlılık gösteriyor ise KRONİK GASTRİT olarak adlandırılır. Bir de SUBAKUT GASTRİT olarak tanımlanan bir durum vardır, bunda da akut gastritin alevlenme dönemi geçmiş ve iyileşmeye doğru giden süreci tanımlanır.
Gastritin mide duvarında yaptığı erezyonun derinliğine göre de tanımlamalar yapılır. Süperfisiyal Gastsrit, hafif yüzeyel tutulumlar için kullanılan bir tanımdır. Ödematöz Gastrit biraz daha ciddi tabloyu gösterir ve beraberinde eşlik eden ödem de tabloya eklenmiştir. Hemorajik Gastrit, gastrit ile birlikte kanamaların da olduğunu söyler. Eroziv Gastrit, mide yüzeyinde doku kaybı ile seyreden gastrit tablosudur. Ülseröz Gastrit ise gastrit ile birlikte mide içerisinde yaraların da oluştuğunu tarifleyen ağır bir tablodur.
Gastrit midenin hangi bölgesini veya ne kadarlık kısmını tutuyor ise ona göre de adlandırılır. DİSTAL Gastrit, midenin çıkış bölgesine yakın kısımları tutar ve ANTRAL Gastrit olarak da adlandırılır. PROKSİMAL Gastrit, midenin üst kısımlarını tutar. DİFFÜZ Gastrit, gastritin geniş alanı tutuğunu gösteren bir terimdir. PANGASTRİT ise midenin tümünün tutulumunu gösterir ve bazen de Total Gastrit olarak da adlandırılır. SUBTOTAL Gastrit ile midenin büyük çoğunluğunu tutan gastrit anlatılmaya çalışılır.
PANGASTRİT ALT TİPLERİ NELERDİR?
Pangastrit, süresine bağlı olarak AKUT PANGASTRİT, SUBAKUT PANGASTRİT ve KRONİK PANGASTRİT olarak isimlendirilir.
Pangastrit, mide yüzeyinde oluşturduğu hasara bağlı olarak da SÜPERFİSİYAL PANGASTRİT, ÖDEMATÖZ PANGASTRİT, HEMORAJİK PANGASTRİT, EROZİV PANGASTRİT ve ÜLSERÖZ PANGASTRİT şeklinde adlandırılmaktadır.
PANGASTRİT NASIL OLUŞUR?
Mide iç yüzeyini bir zırh gibi sıvayan, jelimsi, sümüksü bir salgı vardır, bu salgı mukus olarak adlandırılır. Mukus sayesinde mide iç yüzeyi hem sindirim sistemi salgılarının, hem de gıdaların mide yüzeyine direkt temasını önler. Bu sayede mide iç yüzeyi sindirim salgıları ve gıdaların yıpratıcı etkisinden korunmuş olur.
Pangastrit olgularında mukus tabakasında oluşan erezyon önemli bir tetikleyici faktördür. Ayrıca mide asit salgısındaki artış, safralı ince bağırsak içeriğinin mideye geri kaçışı (ALKALEN REFLÜ) da mukus tabakasındaki erezyona sebep olur. Bunların dışında mide içerisindeki faydalı mikroorganizma çeşitliliğinin (florasının) bozulması veya azalması da iltihabi süreci başlatabilir (Midede Helikobakter Pilori kolonizasyonu vb.). Midenin asit içeriği ve mide florası dışarıdan gelen patojenler için en önemli defans mekanizmalarından biridir. Bu mekanizmaların bozulması beraberinde Mide ve bağırsak florasında hasara sebep olur.
PANGASTRİT OLUŞTURAN SEBEPLER NELERDİR?
Pangastrit oluşturan sebeplerin başlıcaları:
- Midede mukus salgılayan hücrelerdeki işlevsizlik nedeniyle mukus salgısının azalması veya mukus kalitesinin bozulması.
- Mide asit salgını artıran sebepler ( Stres, Gastrinoma vb.)
- Aşırı asit içerikli ve asit salgılatan gıdalar (bitter çikolata, portakal, limon vb.)
- Aşırı alkol tüketimi
- Bazı kimyasallara kronik maruziyet veya istemli tüketimine bağlı oluşan mide yüzey yanıkları
- Mide florasının bozulması ( Helikobakter Pilor enfeksiyonu vb)
- Uzun süre açlık (Açlık grevi, ölüm oruçları, oruç, ağızdan beslenememe)
- Derin beslenme yetersizlikleri
- Mide çıkışındaki vana mekanizması olan PİLOR DİSFONKSİYONUNA bağlı ALKALEN REFLÜ GASTRİT
- Özellikle Non-Steroid Anti Enflematuar olarak bilinen ağrı kesicilerin yüksek doz veya uzun süreli kullanımları ( Apranax, Aprol, Dicloron vb.)
- Kemoterapi
- Radyoterapi
PANGASTRİT BULGULARI NELERDİR?
Mide ağrısı, bulantı, halsizlik, uykusuzluk, depresyon, dikkat bozuklukları, kansızlık, hazımsızlık, aşırı gaz, geğirti, ağız kokusu, şişkinlik, iştahsızlık, kilo kaybı.
PANGASTRİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
En önemli ve tanı değeri en yüksek teşhis yöntemi endoskopik incelemedir. Tüm endoskopik incelemelerde helikobakter pilori ve tümöral gelişim açısından çoklu noktadan biopsi alınarak patolojik inceleme de yapılır.
PANGASTRİT NELERE SEBEP OLABİLİR?
- Huzursuzluk
- Depresyon
- Uyku bozukluğu
- Ağız kokusu
- Kansızlık (anemi)
- Mide kanaması
- Mide ve bağırsak huzursuzlukları
- Mide delinmesi
- Midede kronik yaralar
- MİDE TÜMÖRÜ
PANGASTRİT TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Pangastrit olguları tedavi edilmediği takdirde kronikleşir. Kronikleşen olguların kendi kendine iyileşmesi söz konusu değildir. Akut Pangastrit, mide delinmesi ve kanamaya neden olur. Kronikleşen olgular ise mide kanserine zemin hazırlar. Ayrıca kronik Pangastritlerde kansızlık çoğunlukla tabloya eşlik eder.
PANGASTRİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Pangastrit oluşumuna neden olan etken tespit edilerek sebebe yönelik tedavi programları uygulanır.
Akut Pangastrit olgularını tedavi etmek kronik olgulara göre daha kolaydır. Fakat akut olgular genelde çok dramatik ve gürültülü bir tablo sağlık kuruluşlarına başvururlar ve de son derece ajitedirler. Fakat tedaviye çoğunlukla hızlı ve olumlu yanıt verirler. Kronik Pangastritlerde durum biraz daha zordur ve tedavi uzun zaman alabilir.
Tedavideki en önemli unsur altta yatan sebebin ortadan kaldırılmasıdır. Bu bazen kullanılan yoğun ağrı kesici olup bunu engellemek mümkünken, bazen de kemoterapi veya radyoterapi gibi durdurmanın mümkün olamayacağı durumlar söz konusu olabilir.
Sebep Helikobakter Pilori ise bunun FLORA NAKLİ ile tedavisi yapılabilir. Helikobakter Pilori çoğunlukla 3-4 haftalık çoklu antibiyotiklerle tedavi edilmektedir. Fakat antibiyotik tedavisi geride kalan florayı da öldürdüğü için iki ucu keskin bıçak gibidir.
Pangastrit olgularının önemli bir kısmı mide asit salgısı artışı ile olmaktadır. Bu olgularda asit salgısını azaltıcı PPI (proton pompa inhibitörü) ilaçlar (Panto vb.) ve asid nötralize edici anti asit ilaçlar (talcid, rennie vb.) kullanılır.
Pangastritte çoğunlukla mukus salgısında azalma nedeniyle mide iç yüzeyine mide salgıları ve gıdaların direkt temasından dolayı zarar verdiği için, bunlara mide iç yüzeyini mukus benzeri sıvayan ilaçlar aç karnına günde dört kez verilir ( Antepsin vb.).
PANGASTRİT KOMPLİKASYONLARININ TEDAVİSİ
Pangastrit ciddi komlikasyonlarla seyreder ve bunlar çoğunlukla tedaviye muhtaçtır. En fazla komplikasyon tedavisi anemiye sebep olan etkenlerin tedavisidir. Bunlar demir preparatları, Vit B12 takviyeleri şeklinde olur.
Oluşan aşırı gaz nedeniyle destek tedavi vermek gerekebilir.
Uykusuzluk için sedasyon sağlayıcı ilaç takviyeleri gerekebilir.
Mide kanamalarında hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
En ağır tablolardan birisi de mide delinmeleridir. Bunlarda yapılacak tek tedavi cerrahidir.
Mide kanserleri açısından da düzenli aralıklarla takip edilmesi gerekir.
Bilgilendirme videoları için Youtube kanalımı ziyaret edebilirsiniz.